Obchody 154. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego i XI Marsz Szlakiem Powstańców Styczniowych 1863R
Szydłowiec – Kierz – Niedźwiedzi – Zbijów – Mały – Mirzec – Wąchock

   Powstanie styczniowe 1863 roku było jednym z najważniejszych wydarzeń w historii Polski i niezależnie od tego, jak je będziemy dziś oceniać – miało ogromny wpływ na ówczesne oraz kolejne pokolenia Polaków. Stało się również wielką inspiracją dla urodzonego niemal pięć lat po jego wybuchu Józefa Piłsudskiego przyszłego I Marszałka Polski.

   W 154. rocznicę zrywu powstańczego blisko 90 uczestników, w tym strzelcy, orlęta piłsudczycy, członkowie grup rekonstrukcji historycznych wzięło udział w XI Marszu Szlakiem Powstańców Styczniowych 1863R Szydłowiec – Wąchock. Honorowy Patronat nad tegorocznym marszem objęli Wojewoda Mazowiecki i Świętokrzyski, co znów okazało się wielkim wyróżnieniem dla organizatorów marszu.

   Pomysłodawcą i organizatorem pierwszego marszu (2007) był Roman Burek obecnie Komendant Główny Związku Strzeleckiego. Od tamtej pory rokrocznie strzelcy z całej Polski przyjeżdżają do Szydłowca, aby zamanifestować publicznie swoje przywiązanie do idei patriotycznych. Najliczniejszy pod względem uczestników był marsz organizowany w 2013 roku, w 150. rocznicę styczniowego zrywu. Tegoroczny marsz, pomimo dokuczliwego chłodu zgromadził w sumie blisko 90 osób z oddziałów: Legnica ZS, Warszawa Wschód ZS, SOK Beliniak Radom, Puławy ZS, Radom ZS, Szydłowiec ZS. Gościliśmy także przedstawicieli Związku Piłsudczyków z Oddziału Radom i Małogoski Oddział Powstańczy 1863 r., działający przy Domu Kultury w Małogoszczu. W licznych uroczystościach podczas całego marszu uczestniczyło wielu wspaniałych osobistości. Do Szydłowca m. in. przyjechał poseł na Sejm RP Dariusz Bąk, Dyrektor Biura ds. Proobronnych Waldemar Zubek, do Kierza Niedźwiedziego Posłowie na Sejm RP Krzysztof Lipiec i Maria Zuba oraz Pani Wojewoda Świętokrzyska Agata Wojtyszek. Natomiast Prezes Fundacji Niezłomni im. Zygmunta Szendzielarza ,,Łupaszki” Wojciech Łuczak przeszedł całą trasę marszu z Szydłowca do Zbijowa Małego. Fakt ten był dla nas miłym zaskoczeniem oraz potraktowaliśmy ten czyn jako znak wyrażenia szacunku dla idei marszu.

   Uroczystości 154. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego rozpoczęły w Szydłowcu, już o godzinie 13.00, w piątek 20 stycznia 2017 r. Uczestnicy uroczystości zebrali się na Rynku Wielkim, skąd następnie przemaszerowali do kościoła św. Zygmunta na mszę za Ojczyznę i Powstańców, którą celebrował ks. kan. Adam Radzimirski proboszcz szydłowieckiej fary. Po mszy św. złożono kwiaty pod tablicą ks. A. Malanowicza, u stóp kapliczki przy ul. Narutowicza oraz na cmentarzu parafialnym, gdzie stoi majestatyczny pomnik z trzema datami z okresu powstania. Główne uroczystości tego dnia odbyły się na Zamku w Szydłowcu, gdzie młodzież szkolna z ,,Teatru u Radziwiłła” wykonała sztukę nawiązującą do Kordiana. Burmistrz Artur Ludew a po nim wielu mówców zabierało głos na czele z Wicewojewodą Świętokrzyskim Andrzejem Bętkowskim, na koniec Komendant XI Marszu Roman Burek w swoim wystąpieniu przypomniał czas przedpowstańczy i po powstańczy. Przybliżył historię 5 zabitych od rosyjskich kul podczas manifestacji w dniu 27 lutego 1861 roku, w której uczestniczyła wdowa po gen. Sowińskim. Jednym z tych 5 zabitych był Karol Brendel mieszkaniec ziemi szydłowieckiej. To wydarzenie określone zostało: „iskrą zapalną, która  wysadziła beczkę z prochem zwaną powstaniem styczniowym”.  Po uroczystościach uczestnicy marszu udali się do miejscowości Sadek, gdzie w miejscowej szkole – Publicznej Szkole Podstawowej im. Janusza Kusocińskiego przewidziano nocleg.

   Rankiem, 21 stycznia, w Sadku odbyły się zawody strzeleckie z broni pneumatycznej (odległość 10 metrów, postawa leżąca, 3 strzały próbne + 10 ocenianych). Po strzelaniu uczestnicy udali się zorganizowanym marszem do Kierza Niedźwiedziego do mogiły powstańczej w pobliskim lesie, gdzie w pięknej zimowej aurze odbyły się uroczystości. W Kierzu Niedźwiedzim jak co roku od pierwszego organizowanego marszu prowadzeniem uroczystości zarządza Sołtys – wsi Stanisław Czubak. Tutaj w uroczystościach wzięli udział: Posłowie na Sejm Krzysztof Lipiec i Maria Zuba oraz Pani Wojewoda Świętokrzyska Agata Wojtyszek. Apel Pamięci z udziałem strzelców poprowadził Komendant Główny st. insp. ZS Roman Burek. Na mogile złożono kwiaty, po czym leśną ciszę przerwał trzykrotny salut armatni.

   Po krótkim odpoczynku i posileniu się gorącym jadłem, uczestnicy udali się do Zbijowa Małego w gminie Mirów, ponownie wkraczając na teren województwa mazowieckiego, gdzie w Publicznej Szkole Podstawowej odbyła się ciekawa akademia z udziałem najważniejszych Władz Gminy z Wójtem Arturem Siwiorkiem, radnymi i nauczycielami, którą to uświetniły występy dzieci w programie patriotycznym. Akademię poprowadziła Dyrektor Pani mgr Wiesława Anna Bilska, a konkurs historyczny w składzie: mgr historii Joanna Orczykowska-historyk, mgr j. polskiego Joanna Drabik oraz uzupełniał skład komisji mgr inż. Komp. ZS Wiesław Mizerski członek ZS.

Jeszcze przed konkursem historycznym miało miejsce niecodzienne wydarzenie – wręczenie pierścienia Komendantowi Głównemu ZS st. insp. ZS Romanowi Burkowi, w uznaniu zasług dla krzewienia etosu Żołnierzy Wyklętych oraz wspierania pracy Fundacji Niezłomni ofiarowany pierścień Fundacji wręczył Prezes Fundacji Wojciech Łuczak.
Pierścień będący symbolem Fundacji Niezłomni im. Zygmunta Szendzielarza ,,Łupaszki” jest silnym ogniwem łączącym nas z Niezłomnymi Bohaterami pomordowanymi przez komunistów.
Został odkryty przy jednym z tysięcy zamordowanych strzałem w tył głowy. Położenie pierścienia wskazywało jednoznacznie na to, że został połknięty przed egzekucją.
Idący na śmierć człowiek, w chwili najcięższej próby, podjął ostatni w swoim życiu wysiłek by ocalić przed profanacją i przekazać dalej, to co było dla niego tak cenne, symbol miłości do Ojczyzny. Wypełniła się wola Niezłomnego skazańca, wbrew woli katów przekazał znak przyszłym pokoleniom; zwyciężył, przekazując nam jednocześnie obowiązek, któremu był wierny – chronić Polskę.

Następnie po poczęstunku w szkole, uczestnicy wyruszyli do Mirca, gdzie miały się odbyć główne uroczystości tego dnia.

   Dyrektor Alicja Raczyńska i wójt Mirosław Seweryn powitali przybyłych do odnowionej hali Zespołu Szkół w Mircu gości, a byli wśród nich: przewodnicząca Rady Gminy w Mircu Agnieszka Idzik-Napiórkowska, starosta Dariusz Dąbrowski, zastępca Prezydenta Starachowic Jerzy Miśkiewicz, przywitano również bardzo gorąco uczestników XI Marszu Komendanta Głównego Związku Strzeleckiego Romana Burka, Komendanta I Okręgu Wiesława Mizerskiego, Komendanta SOK Beliniak Leszka Marcinkiewicza, Komendant Oddziału ZS Legnica Czesława Dula, Komendanta Oddziału ZS Szydłowiec Andrzeja Górskiego, Komendanta Oddziału ZS Puławy Rafała Bociąga, zastępcę Komendanta Oddziału Warszawa Janusza Ziembickiego, przedstawicieli Związku Piłsudczyków z Radomia oraz Małogoski Oddział Powstańczy 1863 r., działający przy Domu Kultury w Małogoszczu, dyrektorów szkół, nauczycieli, radnych, sołtysów, zespoły folklorystyczne z Mirca, Osin i Trębowca oraz mieszkańców gminy Mirzec.

   Część artystyczna rozpoczęła się od występu gimnazjalistów, którzy zaprezentowali historię rodziny Prendowskich. Scenariusz przedstawienia napisała Renata Iwoła na podstawie pamiętnika Jadwigi Prendowskiej. Sceny z życia Jadwigi i Józefa Prendowskich przeplatane były multimedialną prezentacją i patriotycznymi piosenkami w wykonaniu chóru gimnazjum, którym opiekuje się Piotr Spadło. W akademię zaangażowane były również: Anna Gralec, Anna Kawalec oraz Justyna Jeż.

   Po gimnazjalistach wystąpiły połączone zespoły „Osinianek”, „Trębolanek” i zespołu Koła Gospodyń Wiejskich z Mirca. Akompaniował im Piotr Gąsowski. Zespoły zaprezentowały się z następującymi utworami: ,,Śpiewka 1920″, ,,Po partyzancie dziewczyna płacze” i ,,Nikt się żołnierzem nie rodzi” i ,,Przybyli ułani”. Wiersz poezji Pani Ireny Zakrzewskiej z Osin.

   Oba występy były nagrodzone owacjami na stojąco, każdy przez kilka minut ,,standing ovation”. Komendant Główny Roman Burek pogratulował młodym artystom oraz tym wcześniej urodzonym, dodał, że znów nam przyjdzie czekać z utęsknieniem jeden rok. Po części artystycznej przyszedł czas na wręczenie nagród najlepszym uczestnikom zawodów strzeleckich i konkursu historycznego.

  1. Zawody strzeleckie

W dniu 21 stycznia w Sadku zostały przeprowadzone zawody strzeleckie z karabinka pneumatycznego 5,5 mm, które obejmowały konkurencje indywidualną i drużynową. Do zawodów przystąpiło 21 zawodników, zgłoszono cztery drużyny cztero osobowe.
W konkurencji indywidualnej uzyskano wyniki:

I miejsce – kandydat Paweł Barański O/Szydłowiec;
II miejsce – kandydat Kamil Gołąbek O/Szydłowiec;
III miejsce – kandydat Maciej Piorun O/Radom.

W konkurencji drużynowej uzyskano wyniki:

I miejsce – O/Szydłowiec 317 pkt;
II miejsce – O/Puławy 275 pkt;
III miejsce –O/Radom 244 pkt.

  1. Konkurs historyczny

W dniu 21 stycznia w szkole w Zbijowie Małym przeprowadzono konkurs historyczny w dwóch kategoriach.

Kategoria Orlęca (do 16 roku życia)

I miejsce – Mateusz Bąk 9 pkt/11;
II miejsce – Emilia Rybicka 7 pkt/11;
III miejsce – Piotr Janiszewski 6 pkt/11;

Kategoria strzelecka (powyżej 16 roku życia)

I miejsce – Ola Wiśniewska 21 pkt/21;
II miejsce – Ewelina Lipiec 19 pkt/21;
III miejsce – Maciej Piorun 17 pkt/21.

  Komendant Główny Roman Burek, starosta Dariusz Dąbrowski i wójt Mirosław Seweryn podziękowali artystom, organizatorom, strzelcom i wszystkim przybyłym na uroczystość, po której złożono kwiaty pod obeliskiem poświęconym powstańcom, usytuowanym obok Modrzewiowego Dworku i na grobie Józefa Prendowskiego.

Na porannym apelu w Mircu 22 stycznia br. podczas XI Marszu Szlakiem Powstańców  Styczniowych 1863R, nastąpiła niezwykła uroczystość – przekazanie bochna chleba.
Na ręce Komendanta Głównego Związku Strzeleckiego st. insp. ZS Romana Burka został przekazany bochen chleba wypiekany wg tradycyjnego sposobu jak za czasów powstania. Przekazującym był Grzegorz Szymański Koordynator zaproszony na marsz z grupą młodzieży reprezentujący Małogoski Oddział Powstańczy 1863 r., działający przy Domu Kultury w Małogoszczu. Koordynator omówił sposób wypiekania chleba w czasie powstania oraz nadawaniu charakterystycznego znaku ,,Krzyża Jagiellonów” na chlebie jako wyraz symbolu mocnych więzów patriotycznych tamtego okresu.

   W niedzielę 22 stycznia uczestnicy zameldowali się w Wąchocku, gdzie odbyła się msza święta w kościele Opactwa Cystersów. W nabożeństwie wzięli udział przedstawiciele władz państwowych i samorządowych oraz różnych organizacji strzeleckich i szkół. Uczestnicy marszu mięli dodatkowo okazję zwiedzać muzeum, gdzie zgromadzono wspaniałe pamiątki z okresu walk o niepodległość od czasów powstania listopadowego, aż do II wojny światowej. Spora część ekspozycji poświęcona była powstaniu styczniowemu. Po poczęstunku w miejscowej szkole, obok pomnika gen. Mariana Langiewicza, marsz zakończono.

   Tegoroczny XI Marsz został wsparty przez 10 samorządów, uzyskano dwa patronaty honorowe, Wojewodów: Świętokrzyskiego i Mazowieckiego. Otrzymano od sponsorów więcej jak się spodziewano. Z tego też powodu jesteśmy Im bardzo wdzięczni i jeszcze raz bardzo serdecznie dziękujemy!

wojewodzi

WSPÓŁORGANIZATORZY

wspolorganizatorzy

Wsparcia finansowego, logistycznego oraz żywieniowego udzieliły:

Powiat Szydłowiec
Powiat Starachowice
Miasto Skarżysko
Gmina Szydłowiec
Gmina Skarżysko Kościelne
Gmina Mirów
Gmina Mirzec
Gmina Jastrząb
Gmina Wierzbica
Gmina Wąchock

Szkoła Podstawowa w Sadku
Szkoła Podstawowa w Zbijowie Małym
Zespół Szkół w Mircu
Sołectwo Kierz Niedźwiedzi

W swoim imieniu i uczestników marszu składam gorące podziękowania wszystkim osobom i instytucjom za okazaną pomoc i udzielone wsparcie, którego doświadczyliśmy na trasie XI Marszu Szlakiem Powstańców Styczniowych Szydłowiec-Wąchock w dniach 20-22 stycznia 2017 roku.

podpisZdjęcia: Andrzej Górski, Czesław Dul, Roman Burek